Nieuwe koers voor natuurbeleid nodig

Tijdens de manifestatie 'De Groene Golflengte' op Radio Kootwijk in september 2011 vond een openbaar debat en een rondetafelgesprek over het natuurbeleid plaats. Deskundigen van natuurorganisaties, wetenschap, marktpartijen en overheden, lieten vanuit verschillende invalshoeken hun licht schijnen over het concept van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Deze gesprekken, geïnitieerd door de Rijksadviseur voor het Landschap Yttje Feddes, leverden veel inspiratie en aanbevelingen op voor een nieuwe koers voor het natuurbeleid. De publicatie ‘Voorbij de EHS, Koers voor het nieuwe natuurbeleid’ reflecteert op het succes en op de tekortkomingen van de EHS en is een pleidooi voor een nieuw verbond tussen natuur en landschap. Deze publicatie kwam tot stand in samenwerking met het Planbureau voor de Leefomgeving.

In de afgelopen decennia is over geheel Nederland veel grond aangekocht om, samen met bestaande natuurgebieden een netwerk van natuurgebieden te vormen. Deze ecologische hoofdstructuur had als doel de natuur een gegarandeerd thuishonk te bieden. Het is een succes dat dankzij dat beleid de afgelopen twintig jaar een aantal structurerende ecologische zones is ontwikkeld. Echter, twintig jaar nadat de uitvoering van de EHS van start ging, is het tijd voor een nieuwe koers. Het is de 'les van de EHS' dat de strikte regelgeving en functiescheiding tussen robuuste natuur en dynamisch landbouwgebied inmiddels averechts begint te werken. Het ruimtelijk scheiden van robuuste natuur en dynamische landbouwgebied, zoals twintig jaar geleden slim en functioneel leek, loopt nu tegen maatschappelijke weerstand aan.

Het advies van de Rijksadviseur voor het Landschap aan Staatsecretaris Bleker van EL&I is om in het nieuwe natuurbeleid in te zetten op twee ruimtelijke strategieën. De eerste strategie is te kiezen voor robuuste natuur in die gebieden die zich op termijn niet lenen voor agrarisch gebruik. Hier ligt bijvoorbeeld een grote kans in een hechte koppeling van natuurontwikkeling aan het Deltaprogramma. Daarnaast pleit zij ervoor om op kleinere schaal de natuur zo veel mogelijk te verweven met andere functies in de rest van het landschap. Om er voor te zorgen dat met minder financiële middelen toch kan worden doorgebouwd aan de ecologische waarde en veerkracht van het landschap, moet worden ingezet op de combinatie van nieuwe natuur met andere projecten en programma’s. De resultaten van het ontwerpatelier Groene Golflengte, dat ook plaatsvond op Radio Kootwijk en georganiseerd werd in samenwerking met het Planbureau voor de Leefomgeving, illustreren op een aansprekende manier de ideeën van jonge ontwerpers over de mogelijkheden van verweving.