Aeolus
Het model AEOLUS is een strategisch lange termijn luchtvaartprognosemodel. Het model kan worden gebruikt om voor Nederlandse burgerluchthavens de autonome ontwikkeling en de effecten van beleid te bepalen op aantallen vliegbewegingen, aantallen en soorten passagiers, de hoeveelheid luchtvracht, vliegtuiggeluid en de uitstoot van CO2. En bij landing en vertrek de effecten op stikstof, fijnstof en andere milieuverontreinigende stoffen. Het model wordt gebruikt voor scenariostudies, verkenningen en het doorrekenen van beleidsmaatregelen voor de luchtvaart.
Aard van het model
De ramingen van AEOLUS hebben betrekking op het grote commerciële luchtverkeer, het zogenoemde ‘handelsverkeer’ van en naar de Nederlandse burgerluchthavens. Dit zijn Schiphol Airport Amsterdam (Schiphol), Rotterdam The Hague Airport, Eindhoven Airport, Groningen Airport Eelde, Maastricht Aachen Airport en Lelystad Airport als deze in gebruik wordt genomen als luchthaven voor groot commercieel luchtverkeer. Het model biedt de mogelijkheid om zowel gerestricteerde als ongerestricteerde prognoses te maken. Ongerestricteerde prognoses geven de vraag naar luchtvaart weer onder invloed van bijvoorbeeld de bevolkingsgroei en de ontwikkeling van de ticketprijzen. Bij gerestricteerde prognoses wordt rekening gehouden met restricties aan de aanbodkant als gevolg van beleids- en capaciteitslimieten.
AEOLUS bestaat uit vier modules:
- De passagiersmodule berekent het aantal passagiers dat gebruik maakt van de Nederlandse luchthavens. Daarbij is er een keuze mogelijk tussen vliegen of reizen over land. De belangrijkste determinanten voor deze keuzes zijn: reis- en transfertijden, reiskosten en frequenties van aangeboden reismogelijkheden.
- De vrachtmodule berekent de hoeveelheid aan tonnen vracht die vanaf en naar Schiphol en Maastricht worden vervoerd.
- De vliegtuigbewegingenmodule berekent het aantal vliegtuigbewegingen aan de hand van het aantal passagiers en de hoeveelheid vervoerde vracht die in de voorgaande modules zijn berekend. De module houdt rekening met grootte en technische klasse van de vliegtuigen en met vertrek- en aankomsttijden in vier tijdblokken per dag. De mogelijkheden in deze module leiden tot 180 mogelijke combinaties. Wanneer op een of meer luchthavens de capaciteit (fysiek of begrensd door milieueisen) wordt overschreden, start het model een iteratief proces waarin alternatieven worden berekend. Dit kan leiden tot inzet van grotere vliegtuigen omdat bij grotere vliegtuigen de capaciteitsbeperkingen per passagier iets kleiner zullen zijn en tot stillere vliegtuigen in het geval van geluidsrestricties. Maar het kan ook leiden tot overloop naar andere luchthavens. De iteratie gaat door tot volledig in de vraag is voorzien.
- De milieumodule berekent de emissies van geluid, CO2 en luchtverontreinigende stoffen.
Het model is in eigendom van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor het functionele beheer van het model. De bouw en actualisatie van het model alsmede de uitvoering van doorrekeningen met het model zijn uitbesteed aan een externe partij. Derde partijen kunnen het Ministerie om toestemming vragen om het model toe te mogen passen.
Resultaten en voorbeelden van studies
De luchtvaartprognoses van AEOLUS zijn gericht op de lange termijn, op 2030 en 2050. Voorbeelden van studies van PBL die mede op dit model zijn gebaseerd zijn een verkenning van de mogelijke gevolgen van de Parijse klimaatafspraken voor de omvang van de luchtvaart ‘Parijsakkoord en luchtvaart ’, de ramingen van de emissies van de luchtvaart voor de jaarlijkse ‘Klimaat- en Energieverkenning ’, de studie naar kansrijke beleidsmaatregelen voor de luchtvaart in Nederland, zie ‘Kansrijk mobiliteitsbeleid 2020’ , de doorrekening van de verkiezingsprogramma’s van politieke partijen op het thema luchtvaart, en de verkenning ‘CO2-emissie van de luchtvaart op de lange termijn’.
Kenmerken
- Modeltitel
- Aeolus