Nieuwe Toekomstverkenning laat onzekere ontwikkelingen tot 2060 zien
Uit de nieuwe Toekomstverkenning WLO van het PBL volgt dat de vergrijzing en het aantal eenpersoonshuishoudens in Nederland verder zullen toenemen. Het aantal huishoudens kan in scenario’s met hoge economische groei tot aan 2060 met 3 miljoen toenemen. De wereldhandel groeit dan verder en Nederland specialiseert zich nog meer in kennisintensieve diensten. De scenario's met lage economische groei gaan gepaard met internationale conflicten en handelsbeperkingen, waardoor onze industrie zich zal richten op de productie van spullen die we nu importeren. In alle scenario’s wordt Nederland minder afhankelijk van de import van energie.
De wereld ziet er in de verschillende scenario’s van de Toekomstverkenning WLO – voluit Welvaart en Leefomgeving – anders uit. Bij een hoge economische groei kan het aantal inwoners van Nederland stijgen naar 21,9 miljoen in 2060, de grootste groei wordt in de Randstad en de omliggende provincies verwacht. In een scenario met lage economische groei komt het inwoneraantal in 2060 op 18,2 miljoen en neemt het aantal huishoudens slechts met een half miljoen toe. De totale omvang van de woningbouwopgave op lange termijn is dus onzeker, maar in alle scenario's groeit het aantal eenpersoonshuishoudens en zet de vergrijzing de komende decennia door.
Combinatiescenario’s
Nieuw aan deze WLO is een klimaatcomponent in de analyse: de scenario’s met hoge en lage economische groei worden gecombineerd met zowel een snelle als een langzame mondiale transitie naar netto nul uitstoot van broeikasgassen. Er zijn scenario's ingevoegd waarin het klimaatneutraliteitsdoel wel en niet wordt behaald in 2050. De overgang naar klimaatneutraliteit is immers van belang voor tal van beslissingen over investeringen in infrastructuur en verstedelijking.
Bij de snelle transitie wordt wegverkeer spoedig elektrisch. In alle scenario’s neemt de import van fossiele brandstoffen sterk af, waarmee de energie-onafhankelijkheid van Nederland toeneemt. De benodigde investeringen voor de energietransitie zijn het hoogst in het scenario met lage economische groei en een snelle transitie: de technologie die nodig is voor de verduurzaming wordt in dat scenario maar langzaam goedkoper.
Inzicht in effecten voor beleid
De toekomstverkenning is belangrijk voor beleidsmakers: de beleidsneutrale lijnen uit de studie maken het mogelijk inzicht te krijgen in de effecten van nieuw beleid. Onderzoekers uit verschillende vakgebieden van het PBL werkten hieraan met medewerking van het CPB en SWOV. De scenario’s worden onder meer gebruikt bij het vaststellen van plannen voor infrastructuur en wonen, soms zijn ze verplicht zoals bij de maatschappelijke kostenbaten analyses. Het is daarbij niet de bedoeling dat één scenario wordt gekozen: juist de verschillen tussen de scenario’s laten zien in welke richtingen ons land zich de toekomst zou kunnen ontwikkelen.
“Regeringen hebben vaak moeite veel verder vooruit te kijken dan de lopende kabinetsperiode”, aldus PBL-directeur Marko Hekkert. “Veel keuzes die worden gemaakt zijn echter voor veel langere tijd van invloed op de manier waarop we leven en de welvaart die we hebben. Dat zie je bijvoorbeeld aan de aanleg van woningen, infrastructuur en elektriciteitsnetwerken. De Toekomstverkenning WLO geeft richting en houvast aan dit soort beleidskeuzes.”
Lees de samenvattingen van het hoofdrapport, de cahiers Economie, Demografie, Klimaat en energie, Mobiliteit en Regionale ontwikkelingen en ruimtegebruik.