Europa op hete kolen: klimaatverandering bovenaan lijst milieuproblemen

Hoofdconclusies

Beleidsmakers, bedrijven en burgers moeten of nu milieuproblemen aanpakken of zullen later een hogere prijs moeten betalen

De jaren die officieel als de vier warmste te boek staan, zijn 1998, 2002, 2003 en 2004. In de zomer van 2003 alleen al verdween tien procent van de alpiene gletsjers. Bij deze snelheid zal driekwart van de Zwitserse gletsjers tegen 2050 gesmolten zijn. Europa maakte in de afgelopen 5000 jaar geen klimaatveranderingen van deze omvang mee, zo blijkt uit een nieuwe studie van het Europees Milieuagentschap (EEA), gevestigd in Kopenhagen. Zonder doeltreffende acties gedurende meerdere decennia zal de wereldwijde opwarming leiden tot smelten van de noordelijke ijskappen en toename van de woestijnen vanuit het zuiden. De bevolking van Europa zal mogelijk in het midden van het continent worden geconcentreerd. Zelfs als de wereldwijde opwarming tot de 2˚C-doelstelling van de EU beperk blijft, zullen Europeanen onder atmosferische omstandigheden komen te leven die ze nog niet eerder meegemaakt hebben. Emissies zullen meer moeten afnemen. Behalve klimaatverandering noemt het EEA ook luchtverontreiniging, waterkwaliteit en -kwantiteit en landgebruik als belangrijke problemen.

Successen beleid

Volgens het rapport is de bestaande milieuwetgeving van de EU resultaten succesvol geweest. We hebben water en lucht schoner gemaakt, we hebben enkele ozonafbrekende stoffen geleidelijk uit productie genomen en we hebben het hergebruik van afval verdubbeld. Verder hebben we auto’s die minder vervuilen; zonder de drastische verbeteringen in de laatste twintig jaar dankzij katalysatoren, zou de emissie van sommige stoffen tienmaal hoger zijn dan nu.

Toename consumptie

Deze successen op milieugebied worden nu deels teniet gedaan door veranderingen in consumptiepatronen. Europeanen leven langer en steeds meer mensen leven alleen, wat een grotere belasting is van de leefomgeving. In de periode 1990-2000 is meer dan 800 000 hectare van het grondgebied van Europa bebouwd. Dit is vergelijkbaar met een gebied meer dan drie keer zo groot als Luxemburg.

We reizen vaker en verder en we verbruiken de natuurlijke hulpbronnen van de aarde tweemaal sneller dan het mondiale gemiddelde. De transportsector levert de snelst groeiende bijdrage aan broeikasgasemissies en dit zal in de nabije toekomst zo blijven. Het luchtvervoer zal tussen nu en 2030 naar verwachting verdubbelen. Als gevolg hiervan laten we een duidelijk spoor achter buiten Europa door daar de natuurlijke hulpbronnen uit te putten en het mondiale milieu aan te tasten.

Landenvergelijking

In het rapport wordt de vooruitgang in 31 Europese landen beschreven. Dit wordt gedaan met behulp van prestatie-indicatoren en internationale vergelijkingen. Nederland presteert goed ten aanzien van broeikasgassen, verzurende stoffen en ozonvormende stoffen. Wel is het energiegebruik per persoon hoog.

Het rapport bevat drie onderdelen:

• Een geïntegreerde beoordeling van het milieu in Europa
• Een reeks kernindicatoren
• Een analyse per land

Gerelateerde rapporten Nederland:

• Outstanding Environmental Issues (PDF, 1,8 MB) (Engels)
• Effecten van klimaatverandering in Nederland
• Milieubalans 2005