Langetermijntrend in mondiale CO2-emissies; 2012 rapport

Mondiale CO2-uitstoot blijft stijgen in 2011

De mondiale emissies van kooldioxide (CO2) is in 2011 met 3 procent gestegen tot een recordhoogte van 34 miljard ton. Gemiddeld steeg de mondiale uitstoot de laatste 10 jaar met 2,7 procent, met een daling in 2008 en een scherpe stijging van 5 procent in 2010. De landen en regio’s die de meeste CO2 uitstoten zijn China (29 procent), de Verenigde Staten (16 procent), de Europese Unie (EU27) (11 procent), India (6 procent), en de Russische Federatie (5 procent). De CO2-emissies door bos- en veenbranden en door de afbraak van onverbrande biomassa en van veenlagen zijn in deze cijfers niet meegenomen. Deze emissies zijn erg onzeker en vinden vooral plaats in ontwikkelingslanden.

Het feit dat mondiale emissies nog steeds een groeiende trend vertonen, lijkt op het eerste gezicht opmerkelijk omdat in veel landen van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) de uitstoot van CO2 juist daalde – in de Europese Unie met 3 procent, in de Verenigde Staten met 2 procent en in Japan met 2 procent - vanwege moeilijke economische omstandigheden, warme winters in meerdere landen en hoge olieprijzen. Belangrijker is echter dat de OESO-landen nu nog maar een derde bijdragen aan de totale mondiale emissies, hetzelfde deel als China en India, waar de CO2-uitstoot in 2011 groeide met respectievelijk 9 en 6 procent.

Deze voorlopige schattingen zijn gemaakt door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Joint Research Centre (JRC) van de Europese Commissie op basis van energiestatistieken van het Internationaal Energie Agentschap (IEA) voor 2008 en recent door het energiebedrijf British Petrol (BP) gepubliceerde energiestatistieken.

China’s gemiddelde CO₂-uitstoot per persoon bereikt Europees niveau

In 2011 nam China’s gemiddelde CO₂ uitstoot per persoon met 9 procent toe naar 7,2 ton CO₂. Rekening houdend met een onzekerheidsmarge van 10 procent komt dit overeen met de gemiddelde emissies per persoon in de Europese Unie in 2011, het jaar waarin de uitstoot in de Europese Unie met 3 procent daalde. In China, het land met de meeste inwoners ter wereld, ligt de gemiddelde uitstoot nu gekomen op het niveau van de grote geïndustrialiseerde landen (tussen de 6 en 19 ton per hoofd van de bevolking). De Verenigde Staten was in 2011 nog steeds één van de grootste uitstoters van CO2 met een gemiddelde uitstoot van 17,3 ton per persoon, na een scherpe daling, voornamelijk veroorzaakt door de recessie in 2008-2009, hoge olieprijzen vergeleken met lage brandstofbelastingen en een toegenomen aandeel gas.

Affakkelen en hydraulische 'fracturing' technologie

De hoeveelheden CO₂-emissies door het verbranden van ongebruikt gas bij aardoliewinning (het zgn. ‘affakkelen’), die sinds 2003 met zo’n 25 procent zijn gedaald, bleven in 2011 op ongeveer hetzelfde niveau. Ze komen overeen met de totale CO₂-uitstoot in Spanje. Volgens satellietwaarnemingen liet de uitstoot door affakkelen in de Verenigde Staten in 2011 echter een scherpe stijging van 50 procent zien. Dit wordt vooral veroorzaakt door de recente sterke groei van het gebruik van hydraulische 'fracturing', of 'fracking', bij de winning van schalieolie en het verbranden van daarbij vrijgekomen ongebruikt gas. Recent heeft de Verenigde Staten met ‘fracking’ ook de gasproductie sterk uitgebreid en is het land nu de grootste gasproducent ter wereld.

Cumulatieve CO₂ emissies overstijgen mogelijk tweegradendoelstelling

Naar schatting is sinds 2000 cumulatief in totaal zo’n 420 miljard ton CO₂ uitgestoten door menselijk handelen (inclusief ontbossing). In de wetenschappelijke literatuur wordt veelal aangehouden dat beperking van de gemiddelde mondiale temperatuurstijging tot 2 graden Celsius boven pre-industrieel niveau – de doelstelling die internationaal is overeengekomen in de klimaatonderhandelingen van de Verenigde Naties - mogelijk is, mits de cumulatieve CO₂-uitstoot tussen 2000-2050 niet uitstijgt boven 1000-1500 miljard ton CO₂. Als de huidige mondiale stijging in CO₂ -emissies doorgaat, overstijgen de cumulatieve emissies dit totaal binnen twee decennia.

Versnelde uitbreiding aanbod hernieuwbare energie beperkt uitstoot met 5 procent

Het aandeel hernieuwbare energiebronnen exclusief waterkracht, zoals wind- en zonne-energie en biobrandstoffen is nog steeds klein, maar groeit in versneld tempo. Het is in twaalf jaar, van 1992 tot 2004, verdubbeld van 0,5 tot 1 procent; het duurde vervolgens slechts 6 jaar om te komen tot een aandeel van 2,1 procent in 2011. Dit is het equivalent van circa 0,8 miljard ton in mogelijk vermeden CO₂-emissies, die wereldwijd zouden zijn uitgestoten door fossiele brandstoffen en wegtransport vergelijkbaar met de huidige CO₂-emissies van Duitsland.

Meer informatie

• Download de data (xls, 1,14 MB)
• Mondiale CO₂-emissies door gebruik van fossiele brandstoffen en cementproductie per regio, 1990-2011 (Compendium voor de Leefomgeving)
• Broeikasgasemissies in Nederland 1990 - 2010 (Compendium voor de Leefomgeving)