Bereikbaarheid verbeeld

14-10-2014 | Publicatie

Bereikbaarheid is van vitaal belang voor het functioneren van de samenleving. ‘Bereikbaarheid’ is dan ook een begrip dat veelvuldig opduikt in het beleid. Kan iedereen komen waar hij of zij moet of wil zijn? Dat hangt niet alleen af van de (spoor)wegen tussen locaties en van het vervoersaanbod, maar ook van waar mensen wonen, werken en winkelen, en van hoeveel tijd, geld en moeite het kost om een reis te maken.

Deze publicatie schetst in veertien infographics een beeld van belangrijke ontwikkelingen in ruimte, infrastructuur en mobiliteit in Nederland en laat zien wat er zoal van invloed is op de bereikbaarheid. Hieruit volgen enkele mogelijkheden voor het beleid om de bereikbaarheid verder te verbeteren.

Er worden vier pijlers onderscheiden waarop het beleid zich kan richten:

  • Nabijheid: als er meer bestemmingen dichtbij zijn, is de bereikbaarheid beter. Bundeling van ruimtelijke ontwikkelingen en functiemenging leiden tot kortere afstanden.
  • Snelheid: hoe sneller je kunt reizen, hoe meer bestemmingen binnen bereik liggen. Niet alleen op de hoofdnetwerken is snelheid belangrijk, maar vooral ook in de steden.
  • Afstemming: hoe beter de samenhang tussen een locatie en de infrastructuur, hoe beter de bereikbaarheid. Benut de goed bereikbare plekken beter en maak plekken met een hoge gebruiksintensiteit beter bereikbaar.
  • Kosten, informatie en comfort: deze aspecten zijn belangrijk voor een reiziger. Kijk daarom verder dan de grote fysieke ingrepen.

Bereikbaarheid in Nederland: wisselwerking tussen ruimte, infrastructuur en mobiliteit

Bereikbaarheid gaat over komen waar je moet of wilt zijn. Hoe makkelijk dat kan hangt af van hoe ver je moet (hoe liggen wonen, werken en voorzieningen ten opzichte van elkaar) en hoe snel dat kan (infrastructuuraanbod en beschikbaarheid van vervoerwijzen). Veranderingen in ruimtelijke structuur, infrastructuur en vervoeraanbod zijn dus relevant voor de mate van bereikbaarheid en de mobiliteit van mensen. In dit eerste deel bespreken we kort wat er zoals is veranderd in de afgelopen decennia.

In zestig jaar is de oppervlakte stedelijk gebied meer dan vervijfvoudigd. Het aantal auto’s is nog veel sneller gestegen.
In zestig jaar is de oppervlakte stedelijk gebied meer dan vervijfvoudigd. Het aantal auto’s is nog veel sneller gestegen.
Bitmap-bestand en/of alternatieve tekst ontbreekt (002i_ber14_02_nl). Figuur wordt niet weergegeven! Aub. corrigeren.
Het infrastructuurnetwerk is tussen 1970 en 2010 fors gegroeid. Er kwamen snelwegen, nieuwe spoorverbindingen en randwegen rondom veel steden en dorpen bij.
Het infrastructuurnetwerk is tussen 1970 en 2010 fors gegroeid. Er kwamen snelwegen, nieuwe spoorverbindingen en randwegen rondom veel steden en dorpen bij.
Nederlanders zijn de afgelopen decennia steeds meer kilometers af gaan leggen.
Nederlanders zijn de afgelopen decennia steeds meer kilometers af gaan leggen.
Op wegen en sporen, op stations en bij benzinepompen is de verkeersdrukte enorm toegenomen.
Op wegen en sporen, op stations en bij benzinepompen is de verkeersdrukte enorm toegenomen.
Verschillende mensen hebben verschillende mobiliteitspatronen. Zo zijn ook de verschillen per leeftijd groot.
Verschillende mensen hebben verschillende mobiliteitspatronen. Zo zijn ook de verschillen per leeftijd groot.
Binnen de stedelijke regio’s van vandaag bewegen mensen zich in complexere patronen dan vroeger.
Binnen de stedelijke regio’s van vandaag bewegen mensen zich in complexere patronen dan vroeger.
Een relatief groot deel van de reistijd wordt in beslag genomen door de eerste en de laatste kilometers van een reis.
Een relatief groot deel van de reistijd wordt in beslag genomen door de eerste en de laatste kilometers van een reis.

Op weg naar een betere bereikbaarheid

De bereikbaarheid in Nederland varieert naar locatie, afhankelijk van de ruimtelijke spreiding, het aanbod van infrastructuur en vervoer en het gemak van reizen. Grofweg zijn er vier aangrijpingspunten voor beleid om bereikbaarheid te verbeteren:

  1. nabijheid van bestemmingen
  2. snelheid van reizen
  3. samenhang tussen plek en vervoersopties
  4. andere manieren om reizen makkelijker te maken
De bereikbaarheid van een bestemming hangt niet alleen af van hoe snel je erheen kunt reizen maar vooral ook van hoe ver het is.
De bereikbaarheid van een bestemming hangt niet alleen af van hoe snel je erheen kunt reizen maar vooral ook van hoe ver het is.
Hoe gemakkelijk je kunt reizen per auto of OV verschilt naar locatie en verbinding.
Hoe gemakkelijk je kunt reizen per auto of OV verschilt naar locatie en verbinding.
Hoe snel iemand van huis naar werk kan reizen hangt onder meer af van de stedelijkheid van het gebied.
Hoe snel iemand van huis naar werk kan reizen hangt onder meer af van de stedelijkheid van het gebied.
Niet alle reistijd weegt even zwaar. Tijd wordt anders ervaren in verschillende fasen van de reis.
Niet alle reistijd weegt even zwaar. Tijd wordt anders ervaren in verschillende fasen van de reis.
Niet alleen de kwaliteit van infrastructuur en de nabijheid van bestemmingen zijn belangrijk voor bereikbaarheid, ook de afstemming tussen beide.
Niet alleen de kwaliteit van infrastructuur en de nabijheid van bestemmingen zijn belangrijk voor bereikbaarheid, ook de afstemming tussen beide.
Bij reizen gaat het niet alleen om de tijd die je kwijt bent. Het gaat ook om kosten en gemak.
Bij reizen gaat het niet alleen om de tijd die je kwijt bent. Het gaat ook om kosten en gemak.