Reflectie op voorstellen voor de inzet van middelen uit het Klimaatfonds in het MJP 2025

Een quickscan

In het coalitieakkoord is tot eind 2030 ruim € 35 miljard gereserveerd voor een Klimaatfonds om broeikasgasemissies te reduceren. Dit geld komt boven op andere subsidiemiddelen. De middelen in het Klimaatfonds zijn verdeeld over zes percelen: kernenergie, CO2-vrije gascentrales, energie-infrastructuur, vroege fase opschaling, verduurzaming van de industrie en innovatie van het mkb en verduurzaming van de gebouwde omgeving.

Voorstellen voor inzet van middelen uit het Klimaatfonds

In het najaar van 2023 zijn door diverse ministeries 70 voorstellen bij het ministerie van EZK ingediend voor de besteding van deze middelen, met een gezamenlijke budgetclaim van € 21,2 miljard. De fondsbeheerder heeft op basis daarvan in december 2023 een eerste voorstel gedaan voor de begroting van het Klimaatfonds. De politieke besluitvorming hierover vindt later in 2024 plaats. 

Quickscan door het PBL

Het PBL is door het ministerie van EZK gevraagd om te reflecteren op de voorgenomen inzet van middelen uit het Klimaatfonds. We hebben gereflecteerd op de voorstellen zoals die in december 2023 aan het PBL zijn aangeleverd. Gelet op de korte tijd die voor deze reflectie beschikbaar was, heeft deze reflectie de vorm van een quickscan.

Subsidies nuttig voor technologie- en marktontwikkeling maar normering en beprijzing is op termijn nodig

Uit onze reflectie blijkt dat veel technologieën in de ingediende voorstellen een onrendabele top hebben ten opzichte van niet-duurzame alternatieven. Bij veel andere voorstellen kunnen investeringen op de lange termijn weliswaar rendabel zijn, maar vormen de investeringskosten en verwachte aanloopverliezen een obstakel. Subsidies kunnen er in deze gevallen voor zorgen dat marktpartijen toch investeren. Voor continuïteit is het  van belang dat na het beëindigen van de subsidies normering en/of beprijzing voor voldoende marktvraag zorgt. Dit is met name relevant voor technologieën die zonder die instrumenten nog steeds onrendabel zijn. De meeste voorstellen maken aannemelijk dat normering en beprijzing op termijn voor voldoende marktvraag naar de duurzame producten kan zorgen.

Voorstellen passen grotendeels in energiesysteem dat in NPE wordt beoogd

Voor bijna alle technologieën die volgens het Nationaal Plan Energiesysteem (NPE) nodig zijn voor een CO2-vrij energiesysteem in 2050 zijn voorstellen ingediend, behalve windenergie, lokale warmtebronnen en warmteopslag. Voor wind en lokale warmte is al subsidie beschikbaar in de SDE++-. Alleen voor warmteopslag ontbreekt nog een subsidieregeling. Er zijn geen voorstellen ingediend die niet passen bij het NPE.

Auteurs

PBL Auteurs
Emma Eggink Hans Elzenga

Kenmerken

Publicatietitel
Reflectie op voorstellen voor de inzet van middelen uit het Klimaatfonds in het MJP 2025
Publicatiesubtitel
Een quickscan
Publicatiedatum
15 april 2024
Publicatie type
Rapport
Aantal pagina's
110
Publicatietaal
Nederlands
Productnummer
5334