Meest volledige en gedetailleerde inzicht in verdeling koolstofbudget ooit
Onderzoekers van het PBL presenteren bij de start van de UNFCCC-klimaatconferentie in Bonn het meest volledige en gedetailleerde overzicht ooit van hoe het resterende koolstofbudget voor de wereld over landen verdeeld kan worden op een manier die als rechtvaardig gezien kan worden. In een artikel in Nature Climate Change laten ze zien dat voor de meeste landen een groot gat zit tussen hun klimaatdoelen en wat hun inzet volgens verschillende rechtvaardigheidsprincipes zou kunnen zijn. Een manier om aan de rechtvaardige klimaatopgave te voldoen is via financiering van reducties in andere landen: dit zou om honderden miljarden dollars kunnen gaan.
2025 is sleuteljaar voor klimaat
Om de opwarming tot 1,5 graad te beperken mag de wereld nog slechts vijfmaal de hoeveelheid CO2 uitstoten die vorig jaar vrijkwam. Om onder de 2 graden te blijven bedraagt dit zogenoemde koolstofbudget nog 25 maal de wereldwijde emissie. De vraag hoe deze ‘taart’ van toegelaten broeikasgasemissies verdeeld wordt over de landen van de wereld is een kernvraag in klimaatonderhandelingen (en speelt dus tijdens de klimaatconferentie in Bonn, die de komende twee weken gehouden wordt). Met alle bestaande toezeggingen koerst de wereld af op 2,5 tot 3 graden opwarming aan het einde van deze eeuw: veel meer dan in het Akkoord van Parijs is afgesproken. Dit jaar is een sleuteljaar, want ieder land moet nieuwe plannen, ofwel NDCs (Nationally Determined Contributions) indienen.
Eindelijk een totaalbeeld
De grote vraag is hoe we het resterende koolstofbudget eerlijk kunnen verdelen. Daarbij bestaan er verschillende visies op wat eerlijk is: kies je bijvoorbeeld voor een gelijke verdeling per hoofd (gelijkheid), kijk je naar wie het probleem heeft veroorzaakt (historische verantwoordelijkheid) of naar wie de meeste mogelijkheden heeft bij te dragen (draagkracht)? Hoe het koolstofbudget verdeeld zou kunnen worden op grond van deze verschillende visies en de invulling hiervan is nog nooit eerder zo systematisch en volledig in kaart gebracht als nu op de website CarbonBudgetExplorer.eu van het PBL. Voor landen die relatief recent veel zijn gaan uitstoten (zoals India en China), maakt het bijvoorbeeld nogal uit vanaf welk jaar je rekent als je budgetten verdeelt op basis van historische verantwoordelijkheid. Keuzes over de invulling van rechtvaardigheidsprincipes hebben grote invloed op de uitkomsten. Ook van grote invloed zijn aannames over bevolkingsgroei, klimaatgevoeligheid en de vraag in hoeverre emissies in de toekomst gecompenseerd kunnen worden met negatieve emissies. Op de korte termijn worden koolstofbudgetten sterk bepaald door verdelingsprincipes, terwijl op langere termijn demografie, klimaatgevoeligheid en doelkeuzes bepalender zijn. De brede range aan uitkomsten laat zien dat visies op rechtvaardigheid een grote rol hebben de invulling van het Parijsakkoord.
Bestaande toezeggingen schieten tekort
Voor veel landen zijn huidige ambities (de NDCs) niet in lijn met zelfs de meest gunstige verdeling van emissies. Vooral voor rijke landen schieten bestaande toezeggingen tekort om binnen een koolstofbudget op basis van rechtvaardigheidsprincipes te blijven. Op de onderstaande kaart is links te zien of toezeggingen voldoen aan het rechtvaardigheidsprincipe dat voor een land het gunstigste is bij standaardaannames over onder meer bevolkingsgroei en historische emissies. Rechts zijn dergelijke aannames voor het land gunstig gekozen. Hoe roder het land hoe minder het huidige beleid volstaat, en hoe blauwer, hoe meer ruimte het land over heeft. Zichtbaar is dat in de linker kaart veel landen meer extra moeten doen.
Internationale klimaatfinanciering biedt uitweg
Als de kloof tussen huidige ambitie en benodigde inspanning erg groot is, ligt het voor de hand om niet alleen in te zetten op extra klimaatbeleid binnen de eigen grenzen maar ook bij te dragen aan emissiereductie in andere landen. Daarom wordt In de kaart eronder een vergelijking gemaakt met een mogelijk kostenoptimale verdeling (opnieuw links een gemiddelde invulling van het gunstigste principe en rechts de gunstigste invulling van het gunstigste principe). Groene landen hebben op basis van de verdeling een groter koolstofbudget dan in een kostenoptimale wereldwijde verdeling en bruine landen een kleiner koolstofbudget. Het zou dus kostenoptimaal zijn als bruine landen reductie in groene landen financieren. ‘Wij laten in ons onderzoek zien welke financieringsstromen nodig zouden zijn om doelen op een manier te halen die zowel kostenoptimaal is als voldoet aan rechtvaardigheidsprincipes,’ vertelt hoofdauteur Mark Dekker. Dit zou in 2030 al gauw meer dan honderden miljarden dollars kunnen bedragen aan jaarlijkse internationale klimaatfinanciering voor armere landen vergen, laat het nieuwe artikel zien. Op de klimaatconferentie vorig jaar in Bakoe zegden rijkere landen $300 miljard per jaar in 2035 toe aan armere landen, veel minder dan waar het zuiden op had ingezet. ‘Als je echt uitgaat van rechtvaardigheid kom je automatisch op klimaatfinanciering uit. De waarde van het artikel zit in de systematische vergelijking van reductie doelen. De online tool die hierbij hoort maakt het voor landen mogelijk ook zelf hier naar te kijken. Dit verhoogt de transparantie in deze discussies,’ vult collega-onderzoeker Detlef van Vuuren aan.
Deze figuur toont voor de VS, de EU, India, China, Nigeria en Brazilië voor 2030 in grijs emissies zonder klimaatbeleid in 2030, in groen de beloofde emissie, in blauw wat nodig is door te rekenen met gelijkheid, in geel draagkracht, en in paars historische verantwoordelijkheid.
