Global Biodiversity Outlook 3

De internationaal afgesproken doelen om in 2010 de wereldwijde afname van biodiversiteit te hebben afgeremd, zijn niet gehaald. Er zijn wel mogelijkheden om het verlies van biodiversiteit tegen te gaan. Dat blijkt uit de derde mondiale biodiversiteitsverkenning, die onlangs is gepubliceerd door de Conventie inzake Biologische Diversiteit in Nairobi, Kenia. Het PBL heeft een bijdrage geleverd aan het verkennende deel van het rapport.

Biodiversiteitsdoelen niet gehaald, maar wel mogelijkheden voor de toekomst

De belangrijkste conclusie van de derde mondiale biodiversiteitsverkenning is, dat het doel om te komen tot ‘een belangrijke afname van de huidige snelheid van verlies van biodiversiteit op mondiale, regionale en nationale niveaus, als bijdrage aan de verlichting van armoede en in het voordeel van alle leven op aarde’, niet is gehaald.

De afname van biodiversiteit zal zich in de komende eeuw doorzetten, als er geen acties worden ondernomen. De mate waarin dit gebeurt hangt af van de toekomstige ontwikkeling van het landgebruik bij ongewijzigd natuurbeleid. Dit blijkt uit bijgaande figuur uit de scenariostudie, die als apart rapport is gepubliceerd.

PBL

Veel ecosystemen zijn kwetsbaar

In veel ecosystemen bestaat een hoog risico voor versnelde en grote biodiversiteitsverliezen als ecosystemen over een bepaalde drempel of ‘tipping point’ heengaan. Dit heeft ook negatieve consequenties voor landbouw en visserij. Klimaatverandering maakt dit risico groter. Het rapport geeft een aantal belangrijke voorbeelden, zoals veranderingen in het Amazonewoud, de verontreiniging in meren en de bedreiging van koraalriffen.

Belang van biodiversiteit

Biodiversiteit, de verscheidenheid aan plant- en diersoorten op aarde, heeft een eigen, intrinsieke waarde. Maar er verschijnen steeds meer studies die ingaan op de concrete waarde voor de samenleving. Biodiversiteit speelt een belangrijke rol bij verschillende ecosysteemdiensten. Zo is de productie van voedsel, medicijnen en zoet water gedeeltelijk afhankelijk van biodiversiteit, en hechten veel mensen recreatiewaarde en esthetische waarde aan biodiversiteit.

Zie hiervoor ook het PBL-rapport over ecosysteemdiensten.

Nut van de biodiversiteitsdoelstellingen

Het vaststellen van mondiale, Europese en nationale biodiversiteitsdoelen voor 2010 heeft geleid tot diverse acties om biodiversiteit te beschermen. Er zijn nu 170 landen die nationale doelen ter bescherming van biodiversiteit hebben opgesteld en in Europa is hiervoor het netwerk van beschermde gebieden Natura2000 in het leven geroepen.

Veel acties die zijn ondernomen hebben ook resultaat gehad. Dit blijkt uit de vele rapportages van landen, die ten grondslag liggen aan het rapport. De schaal waarop deze acties zijn ondernomen is niet voldoende geweest om het totale verlies aan biodiversiteit af te remmen.

Mogelijkheden voor de toekomst

De rapporten laten zien dat er meer mogelijkheden zijn dan eerder gedacht om het biodiversiteitsverlies af te remmen of te stoppen. Zo laten sommige scenario’s zien dat het mogelijk is om, door een efficiëntere landbouw, zowel voldoende voedsel en andere producten te produceren als ook het huidige areaal bos intact te laten. Het is zelfs mogelijk de hoeveelheid landbouwgrond te laten krimpen. Dit biedt mogelijkheden om verlaten landbouwgrond weer te laten teruggroeien naar de oorspronkelijke biodiversiteit. Biodiversiteitsverlies in oceanen kan worden teruggedrongen door maatregelen voor duurzame visserij. Verder stelt het rapport maatregelen voor gericht op het inzetten van marktmechanismen, strategische landgebruikplanning, communicatie, onderwijs en bewustwording.

Het PBL heeft bijdragen geleverd aan het verkennende deel van de Global Biodiversity Outlook 3, dat geproduceerd is voor de Conventie voor Biologische Diversiteit (CBD), door een samenwerkingsverband van twee internationale organisaties:

DIVERSITAS, een internationaal programma voor biodiversiteit onderzoek, zie: www.diversitas-international.org
UNEP WCMC, World Conservation and Monitoring Centre van het Milieuprogramma van de Verenigde Naties, zie: www.unep-wcmc.org